Diagnostyka koronawirusa SARS-CoV-2

Metody diagnostyki koronawirusa SARS-CoV-2

Podstawowymi metodami diagnostyki koronawirusa SARS-CoV-2 są badania genetyczne RT-PCR. Metody te charakteryzują się bardzo wysoką czułością i swoistością badania, pozwalają też na wczesne oznaczenie nawet bardzo małej ilości wirusa w próbce. Metody te posiadają niestety wady, do których należy zaliczyć: wysoką cenę badania, konieczność użycia drogiego sprzętu, konieczność dostosowania pomieszczeń laboratoryjnych do wymagań badań epidemiologicznych, wysokie wymagania co do jakości próbki, długi czas oczekiwania na wynik. Metody RT-PCR są obecnie stosowane w państwowych laboratoriach i na ich podstawie wydawana jest opinia o obecności w organizmie pacjenta koronawirusa 2019-nCoV.

Testy antygenowe

Antygeny to substancje, które wprowadzone do organizmu wywołują reakcję układu immunologicznego. Mogą to być pojedyncze związki chemiczne, jak również całe komórki. Antygeny mają różną budowę i mogą być białkami, lipidami, jak również kwasami nukleinowymi. Antygenem jest ta część patogenu, którą rozpoznaje układ odpornościowy i na tej podstawie inicjuje namnażanie limfocytów i produkcję przeciwciał. Antygeny mogą być również wykrywane przez testy wykorzystujące mechanizmy immunologiczne.

Testy antygenowe wykrywają białka nukleokapsydowe N (Nucleocapsid protein) i fragmenty białek szczytowych S (Spike protein) koronawirusa SARS-CoV-2. Dzięki temu są bardzo swoiste i czułe. Antygeny są najczęściej wykrywane w próbkach pochodzących z górnych dróg oddechowych pobranych podczas ostrej fazy zakażenia. Próbka zmieszana z buforem jest podawana na pasek testowy. Dzięki reakcji biochemicznej zachodzącej w teście, antygeny koronawirusa są wiązane przez przeciwciała anty-SARS-CoV-2 i zabarwiają linię testową. Z racji na największe stężenie patogenów dostępne są testy antygenowe na koronawirusa ze śliny oraz testy antygenowe na koronawirusa z wymazu z nosogardzieli.

Główne zalety testów antygenowych:

• Wysoka czułość i swoistość (ok. 95% w porównaniu do testów RT-PCR),
• Bardzo proste wykonanie bez specjalistycznego sprzętu,
• Wynik po 15 minutach,
• Łatwa interpretacja wizualna wyniku,
• Przystępna cena.

Metoda oznaczeń immunologicznych

Inną metodą wykrywania obecności wirusa jest sprawdzanie odpowiedzi immunologicznej organizmu. W tym celu oznacza się we krwi pacjenta miano przeciwciał IgG oraz IgM skierowanych przeciwko wirusowi wywołującemu COVID-19. Do badania może być użyta pełna krew, osocze lub surowica (zależnie od technologii testu). Każde z przeciwciał ma swoją charakterystykę:

• przeciwciała klasy IgM produkowane są w początkowej fazie choroby i utrzymują się w organizmie relatywnie krótko,
• przeciwciała klasy IgG są produkowane się z opóźnieniem, ale za to utrzymują się dużo dłużej i ich wykrycie może oznaczać, że choroba została przebyta w przeszłości. To przeciwciała IgG są częścią tzw. odporności nabytej. W przypadku koronawirusa SARS-CoV-2 nie wiemy jeszcze czy zapobiegają ponownemu przebyciu choroby COVID-19, bo zanotowano przypadki powtórnych zachorowań.

Metoda oznaczeń immunologicznych do wykrywania koronawirusa 2019-nCoV ma istotne zalety:

• Badania są znacząco tańsze i dużo bardziej dostępne dla małych i średnich laboratoriów.
• Czas wykonania badania jest znacznie krótszy niż dla metody PCR i w zależności od technologii testy wynosi od 10 minut do 2 godzin.
• Okno czasowe wykrywania infekcji jest znacznie dłuższe, co zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia, czy infekcja ma miejsce lub miała miejsce.
• Metoda pozwala ustalić informacje o przeszłych zakażeniach.
• Dużo łatwiej dostarczyć próbkę o odpowiedniej jakości.
• Metodę ELISA można łatwo skalibrować do pomiaru ilościowego, aby zmierzyć skalę odpowiedzi.
• Testy mogą być stosowane jako skuteczna metoda przesiewowa na szeroką skalę.
• Testy paskowe mogą być wykonywane w warunkach ambulatoryjnych w prawie dowolnym miejscu.

Metoda immunologiczna ma również wady:

• Brak możliwości oznaczania infekcji w pierwszych dniach od zakażenia.
• Przeciwciała można oznaczyć tylko u Pacjentów mających sprawnie działający układ odpornościowy, który wyprodukuje stosowne miano przeciwciał. Stosowanie leków immunosupresyjnych, długotrwałe stosowanie leków sterydowych oraz innych, które mają znaczący wpływ na działanie układu immunologicznego uniemożliwia otrzymanie prawidłowego wyniku.

Interpretacja wyników

Metoda immunologiczna oznaczania wirusa SARS-CoV-2 nie ma na celu zastąpienia metody oznaczania kwasu nukleinowego, ale ma ją uzupełnić, podnieść efektywność diagnostyki oraz umożliwić monitorowanie przebiegu zakażenia.

Wykres rozkładu czasowego produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowy SARS-CoV-2